Aydın’ın en önemli tarım ürünlerinden biri olan incirde geçtiğimiz sezon ihracatta büyük sıkıntılar yaşandı. Avrupa Birliği ülkeleri aflatoksin ve okratoksin tespit edilen incirleri kabul etmedi, bu nedenle ihracatçılar ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldı. Ticaret Bakanlığı tarafından ilave tedbirler alınırken, üreticiler ve ihracatçılar zor bir sezon geçirdi. Yeniz sezon için hazırlıkların yavaş yavaş başladığı kentte benzer bir krizin yeniden yaşanmaması için yapılabilecekleri ve alınabilecek önlemleri işin uzmanları anlattı.
"KURAKLIK VE SICAK HAVA ETKİLİ OLDU"
Nazilli Ziraat Odası Başkanı Yahya Anlıak, yaşanan sorunların en büyük nedeninin aşırı sıcak hava ve kuraklık olduğunu belirtti. Anlıak, “Geçen yıl ihracatçılar, yurt dışına gönderdikleri incirlerin geri dönmesiyle büyük sıkıntı yaşadı. Bunun en büyük sebebi hava şartlarının aşırı sıcak ve kurak geçmesi oldu. Aflatoksin ve okratoksin oranları yükseldi, bu da ihracata giden ürünlerin reddedilmesine yol açtı. Doğal olarak tüccardan üreticiye kadar tüm zincir olumsuz etkilendi. Yıl içinde fiyatlar çok değişmedi, ancak ihracattaki sıkıntılar önümüzdeki süreçte üreticiye olumsuz yansıyabilir.” dedi. Yapılabilecekleri sıralayan Başkan Anlıak, “Çiftçilerin en büyük görevi, bu kuraklığa dayanıklı hale gelmek için ağaç bakımına özen göstermek. Sulanabilir arazilerde kışın su vermek çok önemli. Ağaç sezona hazır girdiğinde daha dirençli olur. Bu yaz hava koşulları daha uygun olursa, geçen yıl yaşadığımız sorunları konuşmak zorunda kalmayabiliriz.” ifadelerini kullandı.
ÜRETİCİ AFLATOKSİN TESTİ YAPTIRAMIYOR
İncir üreticisi Nihat Selek, incirlerinde herhangi bir sorun yaşamadığını ancak analiz sürecinde üreticinin rolünün sınırlı olduğunu belirtti. Selek, “Demirciler Mahallesi’nde üretim yapıyorum. İncirlerimizi tüccara veriyoruz, ama analiz yaptıramıyoruz. İhracata giden ürünlerde testler yapılıyor ve aflatoksin veya okratoksin çıkarsa orada ortaya çıkıyor. Üretici olarak bizim kontrol şansımız yok. Ancak bizim köylerde damlama sulama sistemi olduğu için kuraklıktan daha az etkilendik. İncirin iyi kalitede olanını 200 liradan verdik, yıl boyunca da kalan ürünleri pazarda satıyorum.” şeklinde konuştu.
"ÖNLEM ALMADAN ÇÖZÜM MÜMKÜN DEĞİL"
Bir ihracat firmasında kalite müdürlüğü yapan Serkan Özcan ise sorunun yalnızca ihracat aşamasında ele alınmasının yanlış olduğunu, önleyici adımların üretim aşamasında atılması gerektiğini söyledi. İhracatçıların kontrollerini sıklaştırarak ilave tedbirler aldığını aktaran Özcan, “Her aldığımız ürünü dış laboratuvarda analiz ettiriyoruz. Karanlık odalarda aflatoksin kontrolü yapıyoruz, ancak geçtiğimiz yıl ciddi sıkıntılar yaşadık. Bu nedenle bütün karanlık odalarımızın ışıklarını değiştirdik, çalışan sayısını artırdık, kalite kontrol ekibimiz her yarım saatte bir numune alarak hata payımızı en aza indirmeye çalışıyor.” cümlelerine yer verdi.
“TEMEL SORUN KURAKLIK”
Sorunun çözümü için üretim aşamasında yapılabilecekleri aktaran Özcan, “Aflatoksin ve okratoksin ürünün doğal yapısı gereği kendiliğinden oluşan nikotoksinler. Bizim sonradan eklediğimiz şeyler değil yani. Asıl sorun ise üründe baştan aflatoksin ve okratoksin bulunması. Ham madde bize geldiğinde zaten bu nikotoksinleri taşıyor. Bu sorunu önlemek için üreticinin yüzde 10’luk bir payı var. O da toplama ve kurutma süreçlerine dikkat edilmesi. En iyi yöntem incirin dalında tamamen kurumasını beklemek. Ürün nemliyken toplanırsa ve uygun olmayan koşullarda bekletilirse toksin oluşumu kaçınılmaz oluyor. Üreticiler bu süreci daha iyi yönetirse, ihracatta daha az sorun yaşarız. Ama asıl sorun kuraklık. Hava şartları için yapabileceğimiz bir şey olmadığı için de bu nikotoksinlerin oluşumunu önlememiz mümkün değil.” dedi.
Ticaret Bakanlığı’nın konuyla ilgili aldığı önlemlerin ihracatçıyı ve üreticiyi zor duruma soktuğunu aktaran Özcan, “Şu an devletin bize sunduğu tek çözüm, aflatoksin bulunan ürünü imha etmek. Oysa bu ürünler çok kıymetli. Aflatoksin temizlenebiliyor, ancak okratoksin için elimizde bir yöntem yok. Bu ürünler tamamen çöpe gidiyor ve hem üretici hem de ihracatçı maddi kayıplar yaşıyor. Üstelik dünyada bu konuya yaklaşım farklı. Örneğin Amerika ve Avustralya aflatoksin sınırlarına çok fazla dikkat etmiyor. Avrupa ise her geçen yıl daha da sıkı önlemler alıyor. Avrupa pazarında kalabilmemiz için üretim süreçlerinde daha fazla önlem alınması şart.” diye konuştu.
SEKTÖR ÇÖZÜM ARAYIŞINDA
Özcan, sektörün konuyla ilgili çözüm arayışına devam ettiğini ancak devletin bu konuda yeni politikalar geliştirmesi ve ihracata yönelik daha sürdürülebilir çözümler üretmesi gerektiğini ifade etti.
