Aydın Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Zeki Oymak, 2024 yılını değerlendirerek 2025 yılına dair beklentilerini açıkladı. Aydın tarımının 2024 yılında en çok kuraklıktan etkilendiğini belirten Oymak, giderek derinleşen iklim krizinin olumsuz etkilerine dikkat çekti.
“ÜLKEMİZDE NE YAZIK Kİ SU FAKİRİ ÜLKELER ARASINDADIR”
Türkiye’nin su kıtlığı çeken ülkeler arasında yer aldığına işaret eden Dr. Oymak, “Ülkemiz ne yazık ki su fakiri ülkeler arasındadır. Uzun yıllar yağış ortalamaları ile hesaplanan kişi başına düşen su miktarı, ülkelerin “su zengini” veya “su fakiri” olma durumunu belirliyor. Bu sıralamaya göre kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2.000 m3’ten az olan ülkeler su kıtlığı yaşayan ülkeler ve 1.000 m3’ten az olan ülkeler ise su fakirliği çeken ülkeler arasında yer alıyor. DSİ verilerine göre Türkiye’de yıllık kişi başına düşen su miktarı yaklaşık 1519 m3. Bu miktar ile Türkiye, su kıtlığı çeken ülkeler kategorisinde yer alıyor. Nüfus artışı ve kuraklığın daha kalıcı olması halinde ülkemizin su fakiri ülkeler arasına düşmesi de mümkün görünüyor” dedi.
“AYDIN İLİ OLARAK SINIFTA KALDIK”
Kuraklığın tarımsal üretim üzerindeki etkilerini vurgulayan Oymak, tarımsal sulamaya getirilen kısıtlamaların ulusal gıda güvenliği açısından kritik olduğunu belirterek, “Yıllık yağış ortalamaları ile yapılan hesaplara göre ülkemizin yıllık kullanılabilir su miktarı 112 milyar metreküp civarında. Bu suyun yaklaşık yüzde 40’ı tarımsal sulamada kullanılıyor. Ancak kuraklık nedeniyle meydana gelen azalmalarda ilk olarak tarımsal sulama suyuna kullanım engeli geliyor. Doğal olarak kurak yıllarda öncelikli olarak ulusal gıda güvenliğimizin teminatı olan tarımsal üretimimizi azaltacak yönde bir uygulama söz konusu oluyor. Elbette bu tercihin kendine özgü bir mantığı vardır. Bunu çok eleştirecek değilim. Ancak kuraklık ile en önemli mücadele; küresel ısınmanın gerekçesi olan karbondioksit salınımını azaltmak olmalı ki bu konuda ne yazık ki ülkece sınıfta kaldık. Kuraklıkla mücadelenin en önemli ayağı orman ve sulak alanların korunmasıdır ki bu konuda da ülkece sınıfta kaldık. Kuraklıkla mücadelenin en önemli ayağı mevcut suyun en az kayıp-kaçakla bitkiye ulaştırılabilmesidir. Bu konuda yapılan girişimler ne yazık ki çok yetersizdir. Bu konuda da Aydın ili olarak sınıfta kaldık” diye konuştu.
"PAZAR DEĞERİNİ DÜŞÜRÜYORUZ"
Oymak, Aydın’da tarım topraklarının hızla kaybedildiğini belirterek, 2002-2021 yılları arasında tarım alanlarının yüzde 11’inin kaybedildiğini söyledi.
Oymak, “Uzun yıllardır tarımsal anlamda en çok konuştuğumuz konulardan birisi de tarım topraklarının kaybıdır. Gıda güvenliğinin en önemli ayağı tarım topraklarının korunmasıdır ki Ülke ve Aydın ili olarak bu konuda da sınıfta kaldık. Aydın’da 2002 yılından 2021 yılı sonuna kadar tarım alanlarından yüzde 11’i kaybedilmiş. Bu yaklaşık 350 bin dekar tarım toprağı demektir. Bu 350 bin dekar torağın içinde 10 bin dekardan fazla jeotermal enerji lehine el değiştirmiş tarım torağı var. 20 bin dekara yakın otoban ve karayolu amacıyla tarım dışına çıkarılmış verimli toprak var. Ağırlıklı olarak kıyı bölgelerde olmak üzere ilin her yerinde kentsel alan amaçlı tarım toprağı kaybı var. Gökyüzünün altındaki en güzel yeryüzü diye övündüğümüz coğrafyanın o güzelim verimli topraklarını konut alanı, imar alanı, enerji-sanayi-maden-karayolu alanı vs. diye deyim yerinde ise talan ediyoruz. Kentsel atık, enerji ve sanayi kökenli kirlilik nedeniyle Aydın’ın en kıymetli tarımsal ürünlerinin pazar değerini düşürüyoruz. Her muhabbetimin sonunda ısrarla ve inatla söylediğim bir şey vardır. Tekrarlamak istiyorum. Aydın ili Menderes havzasının coğrafi konumu nedeniyle çok nadide bir mikroklima alandır. Bu mikroklima alan bu coğrafyanın endemik bitkileri olan kurutmalık sarılop inciri, memecik zeytinini ve kestanesini milyonlarca yıl içinde buraya lokalize etmiştir” ifadelerini kullandı.
“AYDINLI TOPRAKLARIN TALANINA İZİN VERMEMELİDİR”
Fransa’nın Bordeaux bölgesiyle kıyaslama yapan Oymak, “Aydın’ı dünya pazarında eşsiz kılan bu ürünlere sahip çıkmak ve bu ürünlerin üretimini engelleyecek olan her uygulamaya ısrar ve inatla hayır diyebilmek gerekir. Aydın coğrafyası, Fransa’nın Bordeaux bölgesinden daha az kıymetli değildir. Bordeaux bölgesi Fransa’nın en çok katma değer üreten bölgesidir. Bordeaux bölgesinde 100 yıldır yapılaşmaya izin verilmemekte ve 100 yıldır yeni yol yapılmamaktadır. Aydınlı, Aydın topraklarının talanına izin vermemelidir” şeklinde konuştu.
2025 YILINDA DA EN ÇOK KONUŞACAĞIMIZ KONULAR BUNLAR OLACAK”
Zeki Oymak, kuraklık ve tarım topraklarının kaybı gibi temel sorunların 2025 yılında da gündemde kalacağını belirterek, “Aydın ili kendi coğrafi, kültürel dokusu ile yarınlara korunarak taşınmalıdır. Elbette tarımın sorunları bu iki başlık altına sığmayacak kadar büyüktür. Ancak en can alıcı konular bunlar olup, tahmin ediyorum ki 2025 yılında da en çok konuşacağımız konular bunlar olacaktır” dedi.
