Mücbir sebep; hukukta, bir sorumluluğun yerine getirilmesini veya bir hakkın veya hukuksal imkânın veya kanuni bir avantajın kullanılmasını veya talep edilmesini, kısmen veya tamamen, geçici veya daimi surette engelleyen, bu niteliği dolayısıyla sorumluluğu kaldıran veya yerine getirilmesini, süresini ve vadesini geciktiren veya sorumluluğun niteliğini değiştiren, bir hakkın veya hukuksal imkânın veya kanuni bir avantajın kullanılmasına ilişkin sürelerin yeniden tanınmasını, sürelerin uzatılmasını veya eski hale iade edilmesini gerekli ve zorunlu kılan, kişinin önceden beklemediği, öngöremeyeceği ve tahmin edemeyeceği, beklese ve tahmin etse bile, kişilerin alabilecekleri her türlü tedbirlere rağmen meydana gelmesini engelleyemeyeceği, kişilerin tedbir alma ve ihmalde bulunmama yükümlülüklerini aşan nitelikte ve ağırlıkta olan, dıştan (kişinin işletmesi dışından) gelen, olağanüstü, olağan dışı ve devamlı olanın dışında gerçekleşen nitelikte bir olay, olgu veya durumdur. Bu engel; doğal afetler (deprem, sel, seylap, kasırga vb.), sosyal patlamalar (büyük çaplı isyan çıkması, genel grev vb.), hastalıklar, mevzuatla getirilen yasaklamalar ve engellemeler, ablukalar, ambargolar, kişilerin özel mal varlığına büyük çaplı ve tamamen el koymalar, büyük ekonomik krizler, kazalar, hırsızlıklar, yangınlar gibi sayısız türde ve çok değişik şekillerde ortaya çıkabilmektedir.
Bugün gelinen noktada mücbir sebep diye adlandırdığımız bu koşul “covid-19” olarak tanımlanmakta ve küresel olarak etkisini göstermektedir. Öyle ki tüm dünya üzerinde hayatı durma noktasına getirmiş ve durdurmuştur.
Çalışma hayatı ve iş sağlığı gündeminde kamuda özel risk grupları olarak tanımlanan kişiler idari izinli sayılmış olsa da şu an ülkemizde karantina koşulları ve kısıtlamalar tam olarak uygulanmamaktadır. Özel sektörde yer alan büyük bir kesim çalışmaya devam etmektedir. Önlem ve etki azaltma tedbirleri mevcut ve çoğunlukla uygulanmış olsa bile kontrol edilmesi oldukça zorlu bir etkenden, virüsten bahsedilmektedir. Her ne kadar önlemler alınmış olsa da çalışanlar işyerinde endişe, kaygı ve tedirginlik hissetmekte haklı olabilirler. Bu duygu durum hali davranışa etki edebilir, sağlık risklerinin oluşması yanında anlık olarak kaza ve yaralanmaların olasılığını artırabilmektedir.
İçinde bulunduğumuz durumda covid-19 virüsü etkileri küresel olarak toplum sağlığını ciddi oranda tehdit etmekle birlikte ekonomik etkileri de oldukça büyüktür ve hayatın diğer tüm alanlarını da olumsuz olarak etkilemektedir. Buna rağmen önce insan sağlığı ana fikri ile mevzuat kapsamında yer verilen “çalışmaktan kaçınma hakkı” ve “iş durdurma” uygulanabilmelidir. Bu uygulamalar yerine getirilirken çalışanın özlük hakları saklı tutulmalı ve buna yönelik uygulamalar yapılmalıdır. Çalışanlar ve işverenler bu konuda hakkaniyetli bir yaklaşım sürdürmek için yasal hak ve sorumluluklarının farkında olmalı ve bu zorlu süreçte her iki tarafın da mağduriyeti önlenmelidir. Bu konuda devlet tarafından sağlanacak maddi destekler ve uygulanacak karantina kısıtlamaları tüm tarafları kesin bir çizgide rahatlatacaktır.
Bu konuda her birimiz üzerine düşen sorumluluğu ve toplumsal dayanışmayı gösterebiliyor olmamız gerekmektedir.
Yazımı sonlandırırken bu süreçte büyük özveri ile emek sarf eden sağlık çalışanlarımıza gönülden minnet duygularımızı iletiyorum. İyi ki varlar. Onlar bizlerin sağlığı için çalışırken bizlerin de bu süreçte sosyal izolasyon sağlayarak zorunda olmadıkça evlerimizden çıkmayıp ve gerekli kişisel önlemlerimizi alarak destek olmamız gerektiğini bir kere daha hatırlatmak istiyorum.
Hayat mücadelenizde sağlık, mutluluk, başarı sizinle olsun.
Bilgi hayat kurtarır, paylaştıkça çoğalır.
Daha fazlası için sosyal medya platformu instagram @baoffice hesabını takip ediniz.