İstanbul Esenyurt Üniversitesi Öğretim Görevlisi, Jeofizik Yüksek Mühendisi, Deprem ve Zemin Mekaniği Uzmanı Serhat Durmuş ile Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel'in birbiri ardına yaptıkları açıklamalar, etkin tedbirler alınmasının gerekliliğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Ege Denizi'ndeki deprem fırtınasının büyük bir deprem ya da yeni bir yanardağ oluşumuyla sonuçlanacağını kaydeden Durmuş, tsunami uyarısı da yaptı. Durmuş, 6 metrelik tsunami dalgaları oluşabileceğine dikkat çekti. Özel ise Ege Denizi’nde 7,5 ve 7,7 büyüklüğünde bir depremin tsunami oluşturması durumunda dalgaların Türkiye kıyılarına bir saat içerisinde ulaşabileceğine işaret etti.
'Yaşananlar Olağan Dışı'
Ege Denizi'ndeki hareketliliğin olağan dışı olduğunu belirten Durmuş, "Olağan dışı sismik aktiviteler var. Bunlar, jeofizik camiasını ikiye böldü. Meydana gelen bu aktivitelerin sonunda yeni bir yanardağ mı oluşacak, yoksa çok ciddi bir deprem mi oluşacak, iki çok önemli beklentimiz var. İlerleyen zamanlarda hangisinin gerçekleşeceğini hep birlikte göreceğiz. Fakat ilginç olan son 50 yılda, 1975'ten bu yana bu bölgede 492 deprem olurken, son bir haftada 1200'ü buldu. Bu 1200 depremin ilginç olan yanı 48 tanesinin 4 büyüklüğünün üstünde olması. Bunlar küçük depremler değil, sonuçta bir binada hissedilebilecek depremler. Bu bölgedeki hareketlilik devam ediyor" ifadelerini kullandı.
Aydın, Muğla ve İzmir'e Uyarı!
Bu bölgede oluşabilecek bir depremin Türkiye'nin Ege kıyılarını da etkileyeceğini belirten Durmuş, şunları kaydetti: "Biz şu açıdan bakıyoruz olaya; bu bölge Bodrum'a 140 kilometre, İzmir'e 180 kilometre gözüküyor. Sonuçta biz Muğla, Aydın, İzmir üçgeninde bu depreme ya da yanardağdaki patlamaya maruz kalacağız. Bu hareketliliğin sonucunda ciddi bir kırık oluşursa yaklaşık 7.3 büyüklüğüne kadar ciddi bir deprem bekleniyor. Dolayısıyla burada oluşabilecek tsunamiler de önemli. 6-6 buçuk metreyi bulabilecek tsunamiler meydana gelebilir."
Bu Seferki Diğerinden Farklı!
Ege Denizi'nde 2011-2012 yıllarında da buna benzer bir periyot yaşandığını ancak şu ankinin farklı olduğunu belirten Durmuş, "Depremler 2 yıl bu şekilde devam etti ama ciddi bir patlama vesaire olmadı. Bu seferki olayın farklı olduğunu düşünüyoruz. Bu ciddi bir anormallik. Yunan jeofizikçilerle de aynı fikirdeyiz bu konuda. Ciddi bir anomali olduğu için bunun hemen akabinde ya büyük deprem ya da Santorini Adası'nın kuzeyinde 50-60 km'lik alanda yeni bir yanardağ oluşumu bekliyoruz. Bu iki alternatif üzerine yoğunlaşıyor jeofizikçiler" ifadelerine yer verdi.
Yükseklere Çıkılması Gerekiyor
Durmuş, bu sismik hareketlilik sonucu 7.3 şiddetinde deprem beklediklerini, tsunami dalgalarının ise maksimum 10 metreye ulaşacağını öngördüklerini aktardı. Durmuş, sözlerini şöyle tamamladı: "Tsunami dalgaları 7.3 büyüklüğündeki depremde 6 metreye ulaşabilir. Bunlar çok yüksek gibi gözükmese de tsunami dalgaları saatte 850 km'lik bir hızla çarpıyor. İki katlı bina yüksekliğinde, 850 km hızla çarptığını düşünün, mutlaka ciddi bir tahribata neden olacaktır. Şu an Yunanistan'da tsunamiden ve volkanlardan kaynaklı alarm verildi. Volkanlarda en yükseği 8 olan skalada 7 skalasında bir uyarı verildi. Tsunami senaryolarında tsunaminin bir etki alanı vardır. 1 metre yüksekliğindeki dalga 200 metre içeri girebilir. Yükseklere çıkmak verilmesi gereken ilk reaksiyondur. Kıyılarda vakit geçirmemek ve böyle bir riske karşı uyanık davranmak gerekir. Vatandaşlarımızın bunu takip etmelerini ve AFAD'dan gelecek uyarıları dikkate almaları gerektiğini hatırlatmak istiyorum."
Tsunami Ne Kadar Zamanda Ulaşır?
Durmuş'un ardından Aydın, İzmir ve Muğla için bir uyarı da Prof. Dr. Nurcan Meral Özel'den geldi. Ege Denizi'ndeki deprem fırtınasını değerlendiren Özel, Ege Denizi’nde 7,5 ve 7,7 büyüklüğünde bir depremin tsunami oluşturması durumunda dalgaların Türkiye kıyılarına ulaşmasının yaklaşık bir saat süreceğine vurgu yaptı.
Depremler Sıkı Bir Şekilde İzleniyor
Ege Denizi'nde tsunami oluşturabilecek merkezlerin yerlerinin bilindiğini, kendilerinin de deprem senaryoları üzerinde çalıştıklarını dile getiren Özel, deprem ve volkan üretme potansiyeli bulunan söz konusu depremleri 7/24 yakından takip ettiklerini anlattı. Özel, 2012 yılından beri Kandilli Rasathanesi'nin UNESCO altında Türkiye çevresindeki denizlerde, Akdeniz, Marmara, Karadeniz ve bağlantılı tüm denizlerde deprem sonucu oluşabilecek tsunami konusunda, civarındaki 13 ülkeye ve 16 enstitüye mesaj ürettiğini, batı kıyılarında büyük bir deprem olursa tsunami mesajının Kandilli Rasathanesi'nden üretileceğini ve AFAD'a gönderileceğini ifade etti.
