İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık veya analık hali nedeniyle istirahatli olan sigortalılara Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılan geçici iş göremezlik ödeneğine (rapor parasına) esas günlük kazanç, iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde SGK’ya bildirilen prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanmakta idi.
7316 sayılı Kanunla yapılan düzenleme sonrasında iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle ödenen geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında herhangi bir değişiklik yapılmazken, hastalık ve analık hali nedeniyle istirahatli olan sigortalılara yapılan geçici iş göremezlik ödeneklerine esas günlük kazancın hesaplanma şeklinde iki önemli değişikliğe gidilmiştir.
1- Hastalık ve analık halinde, geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesabında son 12 aydaki kazancın ortalaması esas alınacak.
Sigortalılara hastalık ve analık halinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç 7316 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonrasında 22/4/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki prime esas kazançlar toplamının bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.
Örnek1- 01/5/2021 tarihinde hastalık nedeniyle 20 gün süreyle istirahat raporu alan sigortalının 2021/4 ile 2020/5. aydaki prim gün sayısı toplamının 350 gün, prime esas kazanç toplamının ise 49.000 TL olduğu düşünüldüğünde, bu sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancı 49.000 / 350 = 142,02 TL olacaktır.
Sözkonusu sigortalının istirahatli olduğu 20 günlük süre zarfında ayakta tedavi gördüğü düşünüldüğünde, sosyal güvenlik mevzuatına göre ilk 2 günlük süre için iş göremezlik ödeneği verilmediği ve ayakta tedavilerde günlük kazancın üçte ikisi oranında iş göremezlik ödeneği verildiğinden sigortalıya,
(142,02 / 3) x 2 = 94,68 TL
94,68 X 18 = 1704,24 TL tutarında rapor parası verilecektir.
Sigortalının ödeneğe hak kazandığı tarih itibariyle hesaplanan günlük kazancının asgari ücretin günlük tutarının altında kalması halinde ise, geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazanç iş göremezliğin başladığı tarihteki asgari ücrete (2021 yılı günlük asgari ücret 119,25 TL)çıkartılmaktadır.
Diğer taraftan, geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancın hesabında prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler dikkate alınmış ise günlük kazancın, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamayacağı da göz önünde bulundurulmalıdır.
2- İstirahatin başladığı tarihten önceki son 12 aydaki prim gün sayısı 180 günden az olanların günlük kazancı asgari ücretin iki katını geçemeyecek.
7316 sayılı Kanunla yapılan bir diğer değişiklik de hastalık ve analık halinde iş göremezlik ödeneğinin başladığı tarihten önceki son bir yıl içindeki kısa vadeli sigorta kolundan bildirilen prim gün sayıları toplamı 180 günden az olan sigortalılara yönelik yapılmıştır.
Yapılan düzenlemeyle, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde kısa vadeli sigorta prim gün sayısı 180 günden az bildirilmiş sigortalılara hastalık ve analık hali nedeniyle ödenecek geçici iş göremezliğe esas günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük asgari ücretin iki katını geçemeyecektir.
Örnek-2 20/5/2021 tarihinde hastalık nedeniyle 15 gün süreyle istirahat raporu alan sigortalının 2021/4 ile 2020/5. aydaki prim gün sayısı toplamının 150 gün, prime esas kazanç toplamının ise 45.000,00 TL olması durumunda, bu sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancı 45.000 / 150 = 300 TL istirahatin başladığı tarihteki günlük asgari ücretin 2 katını aştığından, günlük kazanç 119,25 X 2 = 238,50 TL olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Bu durumda da ayakta tedavi gören sigortalıya;
(238,50 /3) X 2=159,00
159,00 X 13 = 2.067,00 TL tutarında geçici iş göremezlik ödenecektir.
3- 4/b (Bağkur) kapsamındaki sigortalıların geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanmaları
Sosyal güvenlik mevzuatına göre geçici iş göremezlik ödeneği 5510/4.b kapsamındaki sigortalılara iş kazası ve meslek hastalığı ile analıkları halinde (analık halinde muhtarlar ve 1,2 ve 4 nolu alt bent kapsamına girenlere) verilmekte, hastalıkları halinde ise verilmemektedir.
Bu kişilerin iş kazası veya meslek hastalığı ve analık hali nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için vadesi geçmiş prim borçlarının bulunmaması gerekiyor. Ayrıca iş kazası ve meslek hastalığı halinde, geçici iş göremezlik ödeneği yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları süreler için ödenmektedir.
4/b kapsamındaki sigortalıların analığı halinde ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğinin hesaplanması sırasında da 7316 sayılı Kanunla yapılan değişikliklere göre hesaplanacak günlük kazanç üzerinden ödemeler yapılacaktır.