Meslek seçimi, insan yaşamının sadece bir bölümünü değil, olumlu veya olumsuz etkileri açısından bütün yaşamı ilgilendiren önemli bir konudur.
Sevmeden, ilgi duymadan, yatkınlığı olmadan, birilerinin yanlış yönlendirmesi ya da o meslek hakkında bilgi eksikliğiyle seçilen mesleklerde, isteksizce yıllarca çalışmak, o kişilerin psikolojisini, sosyal yaşamını, aile ilişkilerini sürekli olarak olumsuz etkileyebilmektedir. Bilgi sahibi olarak, yatkın olduğunu bilerek ve düşünerek, büyük bir sevgi, ilgi duyarak, gerçekten uzun yıllar o işi yapmaktan mutlu olacağını düşünerek meslek seçimi yapanların, o mesleği icra ederken psiko-sosyal yönden, aile ilişkileri yönünden olumlu katkılar elde etmesi mümkün olabilmektedir.
Bir meslek sahibi olmanın, çalışmanın anlamı sadece para kazanmak değildir. Para kazanmanın yanı sıra, o mesleği-işi yerine getirirken doyum sağlama, toplum içinde üretken olma, birilerine yarar sağlama his ve duygusuna sahip olabilme, başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilme, topluma vefa borcunu ödemedir. Toplumda herkes insanlar için bir ürün, hizmet üretiyor, bizler de bu ürün ve hizmetlerden yararlanıyoruz. Bunun karşılığında bizler de toplum için bir şeyler üreterek vefa borcumuzu ödeyebilmeliyiz.
Meslek sahibi olma, çalışmanın bu gibi amaçları düşünüldüğünde, bu amaçlara etkili, sağlıklı bir şekilde ulaşabilmek, ancak sevgi, ilgi ve istek duyduğunuz, yapmaktan haz aldığınız ve sürekli mutlu olduğunuz bir meslek-işle mümkün olabilir. O zaman gençlerin meslek seçimi süreci nasıl gerçekleşmeli?
Öncelikle ilkokuldan itibaren başlatılacak ve lise sona kadar tutulacak gelişim dosyalarına, yetenek, beceri, yatkın olduğu alanlar ve akademik gelişimleriyle ilgili periyodik olarak yapılacak test ve gözlem sonuçları düzenli olarak işlenmeli ve bu arada, anne babalarla da çocuğun gelişimi için sürekli işbirliği içinde olunmalıdır.
Ortaokul 1. veya 2. sınıftan başlayarak, bütün mesleklerin kapsamı, mesleki sınırları, görev tanımları, katkı verdikleri gruplar veya müdahale ettikleri sorun alanları, lise sona varıncaya kadar okullarda öğrencilere tanıtılmalıdır. Meslek tanıtımı içerikleriyle ilgili ve meslek seçimi hususlarında, psikolojik danışmanlar, psikologlar ve sosyal çalışmacılar, eğitimin değişik kademelerinde hem öğrencilere hem de ailelere danışmanlık vermeli, aile ve öğrencileri geleceğe dönük yönlendirmelidir.
Bu yönlendirme sürecinde, çocuğun her açıdan gelişimiyle ilgili tutulan dosya bilgilerinden de bu meslek elemanları yararlanmalıdır.
Yine bu süreçte öğrenci ve ailelerine her mesleğin eşit değere ve öneme sahip olduğu, hiçbirinin diğerinden üstün olmadığı, her mesleğin insanların yararı, refahı için çalıştığı aktarılmalıdır. Meslek seçiminde önemli olanın, o mesleği seçen tarafından ilgi, sevgi duyulan, ömür boyu mutluluk ve huzurla yapılabilecek, çocuğun yetenek, beceri, gelişim özelliklerine uygun bir meslek seçme olduğu aktarılmalıdır. Meslek seçiminde özlük hakları da dikkate alınabilir ancak, tek ve baş kriter bu olmamalıdır. Bu arada kitle iletişim araçları, yazılı ve görsel basında, sosyal medya ortamlarında, ilgili meslek liseleri ve üniversitelerin web sayfalarında da mesleklerin tanıtımına daha fazla önem verilmelidir.
Meslek seçimi sürecinde aile ve öğrencilerin, seçmeyi düşündükleri mesleklerin eğitimini veren akademisyenlerden, öğretmenlerden ve o mesleği-işi icra eden tecrübeli alan çalışanlarından da bilgiler alması, doğru seçimi yapabilmek açısından büyük bir öneme sahiptir.
Yine özellikle anne babalar, kendi adlarına iyi gördükleri meslekleri seçmede, çocuklarına baskı yapmalarının olumsuz sonuçları ve her bireyin ilgi, beceri, yetenek ve yatkınlığının farklı olduğu konularında, yukarıda saydığımız meslek elemanlarınca ve öğretmenlerce bilinçlendirilmeli, bilgilendirilmelidir. Aile ve öğrenciler sadece üniversite eğitimi yoluyla değil, meslek liselerinde alacakları kaliteli eğitimler yoluyla da meslek sahibi olmanın mümkün olacağı konusunda bilinçlendirilmelidir. Bu süreçte üniversite mezunu olma ve meslek lisesi mezunu olmanın toplumumuz açısından farkları, her ikisinin de artıları eksileri konusunda aile ve öğrenciler bilgilendirilmelidir.
Unutulmamalıdır ki, en iyi meslek, en iyi iş, en iyi bilim dalı diye bir gerçeklik yoktur. Bütün meslekler, yapılan işler, bütün bilim dalları, eşit değere ve öneme sahiptir ve insanlar, doğa ve doğal ortamlar içinde yaşayan bütün canlılar için çabalar. Meslek seçiminde bunların yanı sıra, yukarıda bahsettiğimiz kriter, içerik ve aşamalar da dikkate alınarak hareket edilmelidir.
