Bu yazının konusu, teknolojiye dayalı bağımlılığın, çocuk ve gençlerin gelişimlerine yönelik olumsuz etkilerine ve alınması gerekli önlemlere ışık tutmaktır.
Çağımızın/günümüzün en sık kullanılan teknolojileri bilgisayar ve android/akıllı telefonlardır. Bu teknolojiler doğru ve etkili kullanıldığında çocuk ve gençlerin gelişimine büyük katkılar verebilir. Yanlış kullanıldığında çocuk ve gençlerin gelişimini fizyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönlerden olumsuz etkileyebilir.
Bilgisayar ve android telefonlarla internete bağlanarak, yanlış kullanımlar yapmaktan ve bağımlılıktan kastımız; çocuk ve gençlerin her açıdan gelişimini olumsuz olarak etkileyen, şiddet içerikli oyun, film vb.,içeren sitelerde, porno görsellerinin olduğu sitelerde, para alışverişini içeren kumar kapsamında değerlendirilen sitelerde ve yine sosyal medyada saatlerce vakit geçirmesini kastetmekteyiz.
Bilgisayar ve android telefonlarla internete bağlanarak doğru kullanımlar yapmaktan kastımız; çocuk ve gençlerin her açıdan gelişimini olumlu olarak etkileyen bilgiye ulaşma çabaları, genel kültürünü geliştirme, hayat dersi çıkarılabilecek yaşlarına uygun filmleri izleme, mesleki eğitim sürecinde olan gençlerin mesleki konularda sanal ortamda araştırmalar yapması, sağlık, beslenme, kültürel sanatsal, sportif, edebiyatla ilgili araştırmalar yapma, iyi sosyal ilişkiler kurma vb. amaçlı olarak, bu teknolojileri aşırıya kaçmadan, hayatının diğer alanlarına da gerekli zamanı ayırarak gerektiği kadar kullanmasıdır.
Teknoloji bağımlılığı, çocuk ve gençlerin, akranları, kendinden küçükleri ve büyükleriyle yeteri kadar yüz yüze ve etkili sosyal ilişki kurmasını, sanal olmayan gerçek yaşamı deneyimlemesini ve sosyal ilişkiler sürecinden yaşamıyla ilgili ders çıkarmasını, kısaca sosyalleşmesini büyük ölçüde engellemektedir. Ayrıca sağlık otoritelerine göre, sürekli ekrana bakma sonucu ve bu teknolojileri sürekli çok yakınında tutmaya dayalı göz sağlığının bozulması, beden duruşu sorunları, radyasyona maruz kalma vb. sorunlar da ortaya çıkabilmektedir. Bir öğrencim, arkadaşıyla aynı yurt odasında kaldığını, ikisinin de aynı anda odada oldukları bir esnada yataklarının birbirlerine uzak olduğunu gerekçe göstererek birbirlerine kantine inme teklifini telefon mesajlaşmasıyla yaptıklarını aktarmıştı.
Teknoloji bağımlılığının önüne geçmek için, çocuk ve gençlerin, daha ilkokuldan başlayarak, bilgisayar, cep telefonunun yararlı ve etkili, kararında kullanımının nasıl olacağı konusunda eğitilmeleri önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra, çocuk ve gençlere yönelik, kültürel, sportif ve sanatsal etkinliklere vb. yönelmeleri yönünde yönlendirmeler yapılması, bu etkinliklerin artırılması ve bu etkinliklere teşvik amaçlı destek ve danışmanlık verilmesi, onları teknoloji bağımlılığından uzak tutacaktır. Yapılan araştırmalara göre teknoloji bağımlılığı olan gençlerin yaşadıkları psikolojik sıkıntılara dayalı olarak bağımlılığın derinleştiğine ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Bu bağlamda da, çocuk ve gençlerin ruhsal sıkıntılarının önüne geçmek için ailelere danışmanlık verilmesi, okullarda da çocuk ve gençlere destek olunması ve danışmanlık verilmesi büyük önem taşımaktadır.
Sosyal Çalışmacı, Dr. Musa İkizoğlu
