Kavurucu yaz sıcaklıklarının geldiği şu günlerde özellikle kronik rahatsızlığı olanlar ve 65 yaş üstü insanlar büyük sıkıntılar çekebiliyor. Bu hafta sizlere güneş çarpmasının belirtileri ve yapılması gerekenleri anlatmaya çalışacağım.
Güneş çarpması, güneş ışınlarının dik geldiği öğleden sonraki zamanlarda oluşur. Aşırı sıcak havalarda, beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulmasıyla gelişen güneş çarpması, daha çok çocuklarda görülse de hemen hemen tüm yaş grupları için tehlike oluşturur. Uzun süre yüksek sıcağa maruz kalmak ve vücudun normal sıcaklığına dönebilmek için yeterince sıvı kaybedememesi güneş çarpmasını da beraberinde getiriyor. Vücut sıcaklığı organları tahrip edecek derecede çok yüksek seviyelere ulaşabilir. Özellikle 40 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ortaya çıkan güneş çarpması, çocuk ve yaşlılarda daha düşük sıcaklıklarda da görülüyor.
Peki güneş çarpması nasıl oluşur diye sorarsak? Güneş çarpmasının en büyük nedeni çok yüksek sıcaklıklara maruz kalmaktır. Öte yandan nemli hava da soğutma mekanizmasını azaltarak güneş çarpmasına sebep olabilir. Yüksek sıcaklıklarda fazla alkol tüketmek, kalın giyinmek ve aşırı besin tüketmek de güneş çarpmasını beraberinde getirebilir.
Sıcak havada insan vücudu kan akışını deri yüzeyine doğru attırır. Yanı sıra terleme ve soluk verme ile kendisini fazla ısıdan kurtarır. Terleme ve soluk almanın tam olarak gerçekleşemediği durumlarda sıcak bitkinliği ve güneş çarpması da kaçınılmaz hale gelebilir. En belirgin belirtileri; baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sinir sistemi bozuklukları, ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybıdır. Havale, solunumda düzensizlik ve 41 derece üzerinde ateşle birlikte deride kızarıklık da varsa “sıcak koması” görülme ihtimali yükselmektedir.
Güneş çarpmasına maruz kalan kişiler hemen serin olan bir yere alınarak üzerinde sıkı giysiler varsa gevşetilmeli ve kusma riskine karşı yan yatırılmalı. Vücut ısısını düşürmeye yönelik başına göğsüne ve koltukaltlarına soğuk su ile ıslatılmış bez koyulabilir veya soğutucularla soğutmaya çalışılabilir. Kişinin bilinci açıksa sıvı alımının sağlanması, bilinç kapalı ise kesinlikle içmesi için sıvı verilmemesi takip ve tedavi amaçlı en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılması yapılması gereken bir diğer önemli noktadır. Artan hava sıcaklıklarına karşı önlem almalı, özellikle güneşin dik geldiği zaman zarfında dışarı çıkmamaya özen göstermeliyiz.