Süt tüketmek sizi rahatsız ediyorsa, laktoz intoleransınız olabilir. Laktoz intoleransı, ince bağırsakta süt şekeri olan laktozu, sindirmeye yetecek kadar laktaz enziminin bulunmaması veya olmamasıdır. Bu da karında, şişkinlik, kramp ve ishali içeren etkilere neden olur. Bebekler, normal olarak laktozu sindirmek için yeterli laktaz enzimi üretirler. Bu enzim aktivitesi 2 yaşında azalmaya başlayabilir ancak laktoz intoleransının belirtileri genellikle 6 yaş sonrasına kadar görülmez ve yetişkinliğe kadar belirgin olmayabilir. Bir bireyin yetişkinlikte laktozu sindirme yeteneğini koruyup korumadığı, miras aldığı genlere bağlıdır. Laktoz intoleransı, bağırsak enfeksiyonu veya başka bir hastalığın bir sonucu olarak da ortaya karşımıza çıkabilmektedir.
İskandinav ülkelerinde laktoz intoleransı görülme sıklığı yüzde 2 iken, Güney Amerika ve Afrika'da yüzde 50, Asya'da neredeyse yüzde 100’dür. Bu oran Türkiye için ise yüzde 70-80 olarak belirlenmiştir. Kuzeybatı Avrupa popülasyonlarındaki yetişkinlerin sadece yüzde 5'i veya daha azına karşılık, Asya popülasyonlarındaki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 100'ü laktoza toleranssızdır.
Ülkemizde kalsiyum ihtiyacının büyük çoğunluğu sütten karşılanmaktadır. Türkiye Beslenme Rehberi, yetişkin bireylerin her gün 3 porsiyon, çocukların, adolesan dönemi gençlerin, gebe ve emzikli kadınlarla menopoz sonrası kadınların 2-4 porsiyon süt ve ürünlerini tüketmeleri gerektiğini söylemektedir. Laktoz intoleransının derecesi değiştiğinden, bazı kişiler küçük miktarlarda süt ürünlerini belirti göstermeden tüketebilir. Herhangi bir laktoza tahammül edemeyenler kişiler kalsiyum ihtiyaçlarını tofu, balık ve sebze gibi yiyeceklerle karşılayabilirler. Bu besinler, laktoz intoleransının yaygın olduğu kültürlerde diyette kalsiyum sağlar.
Laktoz intoleransı olan kişiler, beslenmelerinde bir miktar laktozu tolere edebilirler. Öncelikle küçük parçalar halinde azar azar yemeyi deneyin. Şişkinlik, kramp ve ishal şikayetlerinizi artıran besinlerin kaydını tutun. Özellikle peynir, yoğurt ve kefir gibi süt ürünlerinde, sütteki laktozun fermentasyonu sonucunda süte göre laktoz miktarı daha azdır. Birçok laktoz intoleransına sahip bireyler sert peynir, süzme yoğurt ve kefiri rahatlıkla az miktarda da olsa tüketebilir. Hazır birçok yiyecekte laktoz vardır. Özellikle çikolata, bisküvi gibi süt, tereyağı eklenerek hazırlanmış endüstriyel yiyecekler, waffle, pancake, kraker, kek, kurabiye gibi pastacılık ürünleri, işlenmiş etlerden sosis, margarin, salata soslarında laktoz bulunabilmektedir. Bu nedenle alınan ürünlerin besin etiketleri iyice okunmalıdır. Laktoz intoleransında kişilerin diyetlerinden laktozlu yiyecekler çıkarılınca, kalsiyum açısından da yetersizlikler yaşanabilir. Çünkü laktoz kaynakları aynı zamanda kalsiyum kaynaklarıdır. Kalsiyum kaynaklarından fakir beslenme ve kaliteli protein kaynağının vücutta yeterli alınamaması çocuklarda büyümede gecikme, büyüyen çocukta ve erişkinde kemik yapımında bozulma sonucu osteoporoza yol açabilmektedir. Bundan dolayı laktoz intoleransı olan kişilerin B2, D vitamini, kalsiyum, megnezyum ve fosfordan dengeli bir beslenme programı uygulamaları gerekmektedir.
