Ramazan ayının “manevi” değeri sembolik olarak yüceltilirken, maddi karşılığı tam olarak “israf”ı temsil ediyor.
Dinî terminoloji “israf haramdır” kalıbıyla özetlenirken, yeme içmeyle ilgilenen diyetisyenler, hangi ölçülerde ve nelerin yenilmesi gerektiğini anlatır.
Sonuç; israf artıyor, yeme içme sınırları genişliyor.
Geçen yılın verilerine göre dünyada her yıl 1 trilyon dolar civarında yiyecek kayboluyor, çöpe gidiyor.
Dünyada yetersiz beslenen insan sayısı 1 miyar olarak hesaplanıyor.
Çöpe giden gıdaların açlık çekenlerin günde 2 öğün yemek yemesine yetecek ölçüde arttığına işaret ediliyor.
Gıda atıklarının toplam miktarı 2 milyar insanı beslemeye yetecek büyüklükte…
Müslüman ülkelerde yapılan bir araştırmaya göre, Ramazan ayında gıdaların yarısı çöpe gidiyor. Diğer zamanlara göre ramazanda dünya genelindeki israf yüzde 25 artıyor.
Müslüman ülkelerde ramazanda artan gıda israfı ve israfın küresel açlık etkilerinin değerlendirildiği araştırmaya göre; ihtiyaçtan fazla alınan gıdaların yarısı çöpe atılıyor. Bu israfın bedeli 1 trilyon dolar.
BİLİYORUZ, UYGULAMIYORUZ
Ramazanda gıda israfının en fazla olduğu ülkeler sıralamasında 19 bin 228 tonla Malezya ilk sırada yer alıyor. Birleşik Arap Emirlikleri’nde ramazanda hazırlanan yemeklerin yüzde 40’ı, Katar’da yüzde 25’i israf oluyor. Lübnan, Umman ve diğer Körfez İşbirliği Konseri ülkeleri israf sıralamasına giriyor.
Müslüman ülkelerin gıda israfı inanç ruhuyla çelişiyor. Yani ne İslam ne diğer dini öğretilere uyan bir durum.
İslâm inancının öngördüğü açların doyurulması, gıdaya saygı duyulması, israfın haram olduğu itikadına aykırı bir tutum.
Dinî buyruklar değişmiyor; İsraf haramdır!
Uygulama değişiyor ama olumsuz yönde… Her yıl israf artıyor. “Bu nasıl Müslümanlık!” dedirtecek seviyeye çıkıyor.
Rakamlar her şeyi anlatıyor. Daha fazla sayısal veri, ancak moralimizi bozar. Sosyal ve kültürel davranışlara, alışkanlıklara göre satın alma davranışı da değişiyor.
Dinin temel öğretisi, kişinin maddi imkânları ne ölçüde fazlaysa o ölçüde paylaşması yönündedir. Ancak uygulamalar tamamen ne kadar çok tükettiği yönünde…
İftar sofraları, varlık gösterme biçimine dönüşüyor. Zenginliğin sembolü halini alıyor.
Ramazanda ihtiyaçlar kadar gıda maddesi alınıp, fazlasının ihtiyaç sahiplerine dağıtılması aklı başında herkesin bildiği ama uygulamada unutulduğu bir gerçek!
LÜKS ORTAMLARDA İFTAR
Bütün eleştirilere rağmen lüks ortamlardaki iftar sofraları yine kurulacak. Sofrayı kuran da sofrada oturan da varlıklı kişiler olacak.
Diğer yanda dini görevi gereği iftar yapmak isteyen dar gelirli, yerel yönetimlerin kurduğu iftar çadırlarında payına düşen yiyeceklere razı olacak.
Bu değişmeyen tablodan şikâyet etmeyen yok. Ancak en çok da şikâyet edenlerin yarattığı çelişki…
İftar sofralarının geleneksel yiyecekleri de yine zenginlik, fakirlik düzeyini gösteriyor.
Bir yanda gereksiz bir tartışma; Hicaz hurması mı Medine hurması mı tercih edilmeli? Yiyeceği kutsallık atfeden ticari zekâlar da devreye giriyor.
Aydın’ın dünya markası incirinin hurmaya alternatif olarak gösterilmesi bile ayrı saçmalık!
İncir alternatif değil; ilk seçenek olması gerekir. Yerli ve milli yiyecek incir olmalı. Kutsallık atfedilecekse; İncirin, zeytinin üzerine yemin edebilirim!
Hurmaya iftar sofrasında incirden önce ayrıcalıklı yer açılacaksa önerim o iftar sofrasına oturmayın.
Zaten milyarlarca dolar israfın yapıldığı ramazanda bir de kilosu bin liraya dayanan hurmayla daha fazla sevap kazanacağını düşünen varsa…
Bir yiyeceği, diğer yiyeceğe göre üstün tutmak, Tanrının yarattığı nimetlere saygısızlıktır.
İşte israfın temeli de buraya dayanıyor. Yediği önünde, yemediği ise çöplükte anlayış, insan onuruna yakışmaz.
Ramazanın manevi ikliminde yiyecekle değil sınavımız; ne kadar yemediğimizle ilgili…
Yiyemeyenlerin halinden anlamak, onların daha çok yiyebilmesini istemek ve bunu yapmak.
İşte o zaman iftar sofralarıyla iftihar etmenin ne büyük görgüsüzlük, aç gözlülük ve doyumsuzluk olduğunu idrak etmiş oluruz.
Ramazanın yardımlaşmayı, ötekini görmeyi, iyilik yapmayı, kötülükten uzaklaşmayı, paylaşmayı öngören ruhuyla bütünleşmek dileğiyle…
Kuş sütünün eksik olduğu yiyecekler ikram etmekle övünenlerin sofrasına da ateş düşsün!
