Tarihimizde ilk seçimler Tanzimat Dönemi’nde il meclisleri için yapılmıştır.
Bu yüzden Anadolu seçimler konusunda İstanbul’dan daha tecrübelidir. Çünkü bu dönemde İstanbul’da Vilayet Meclisi seçimleri yoktur.
1876’da Kanun-i Esasi (Anayasa) nın ilanı ile açılan Osmanlı Mebusan Meclisi Üyeleri halk tarafından seçilirken, bu meclisin çoğunu gayri Müslimler oluşturmuştur.
Ayrıca bu mebusan meclisini kapatma ve kararlarını veto etme yetkisi padişahtadır.
1908’de II.Meşrutiyetin ilanı ile mebusan meclisinin anayasal yetkileri arttırılır. Ancak I.Dünya Savaşı’nda Vahdeddin tarafından mebusan meclisi kapatılır.
Kurtuluş Savaşı döneminde Erzurum ve Sivas Kongreleri kararları gereği İstanbul hükümeti ile temsil heyeti arasında imzalanan Amasya Protokolleri ile mebusan meclisi tekrar açılır. Bu meclis ‘’ Milli Meclis’’ olup gayri Müslimler yoktur ve misak-ı milli belgesini kabul ettiği için 16 Mart 1920’de İngilizler mebusan meclisini basarlar ve milliyetçi mebusları tutuklayıp, Malta’ya sürerler ve mebusan meclisi kapatılır.
Bu olay TBMM’nin açılmasına fırsat verir. Mustafa Kemal Paşa 19 Martta tüm yurda yayınladığı genelge ile Ankara’da millet meclisinin toplanması çağrısını yapar ve 23 Nisan 1920 Cuma günü dualar, kur’an okunarak açılır. TBMM’nin ilk başkanı Mustafa Kemal Paşa seçilir.
Bu durum yeni türk devletinin kuruluşu kabul edilir. İstanbuldaki padişah hükümeti yok sayılır ve millet adına karar ve yetki sahibi TBMM kabul edilir. Çünkü; egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
I.TBMM de Mustafa Kemal’e karşı çok ciddi bir muhalefet vardır ve mecliste Mustafa Kemal’i destekleyen I. Grup, muhalif olan ciddi sayıda II.Grup milletvekili vardır. O zaman mecliste sert tartışmalar yaşanır. Birazda savaşın gidişatına göre muhalefetin etkisi artar ya da azalırdı.
Fakat Mustafa Kemal Paşa, TBMM’yi kapatmayı asla düşünmemiştir. Lozan Görüşmeleri sırasında TBMM de İsmet Paşa’ya karşı sert eleştiriler yapılınca seçimlere gidilir ve II.TBMM açılır.
I.TBMM, Kurtuluş Savaşını yürüten, II.TBMM ise Lozan’ı onaylayan, Cumhuriyeti ilan eden ve en önemli devrimleri gerçekleştiren meclistir.
TBMM’nin kararlarında MECLİS’in Türk Milleti adına kararlar aldığını ve bu yetkisini hiçbir kişiye ve kuruma devredemeyeceği belirtilir.
SEÇİMLER TARİHİ-I
BÜLENT AYTÜRK
Yorumlar
Trend Haberler
ATM'lerde büyük yenilik! Para çekme ve yatırma eskisi gibi olmayacak
Aydınlı öğretmen ülke gündemine oturdu: Velilere öyle bir mesaj attı ki…
5 bin TL'lik banknot hareketliliği! Birbiri ardına açıklamalar yapıldı
Aydın-Denizli Otoyolu işletmecisi uyardı! Sürücüler buna dikkat etsin
Aydın'da o iki ürün uçuşa geçti! Üreticiler bayram ediyor
Sürücüler dikkat! Aydın’da sıkı yönetim ilan edildi
Reklam