1 Mayıs; işçi ve emekçiler tarafından dünya çapında kutlanan, birlik, dayanışma ve haksızlıklarla mücadele günü. Bugün de o günlerden biri. Bugün de yeryüzünün bir çok kentinde emekçiler bayramlarını kutluyor, birlik ve dayanışmalarını ortaya koyuyorlar.
Peki 1 Mayıs İşçi Bayramı nasıl oluştu?
İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar bir yürüyüş düzenlediler.
1 Mayıs 1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Chicago(Şikago)'da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katıldı. Luizvil'de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürüdü. O dönemde Luizvil'deki parklar, siyahlara kapalıydı. İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park'a girdi. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından, 'Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu' şeklinde yorumlanmıştı.
Bu gösteriler 1 Mayıs'ı izleyen günlerde tüm harareti ile devam etti ve 4 Mayıs'ta kanlı Haymarket Olayı'na yol açtı.
Uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellendi. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889'da toplanan İkinci Enternasyonal'de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada "Birlik, mücadele ve dayanışma günü " olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapılabildi.
Zamanla 8 saatlik işgünü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı. Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin Halk Cumhuriyeti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs'ı işçiler büyük kitle gösterileriyle kutlar; bazı ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir eylem biçimini de alır.
Ülkemizdeki tarihçesine baktığımızda da ilk kez Osmanlı döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yer Selanik'ti ve 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bugünü kutladılar. Bundan bir yıl sonra, 1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.
Savaş yılları sonrasında 1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak "İşçi Bayramı" ilan edildi. 12 Eylül 1980 darbesine kadar resmi tatil olan ve kutlanan 1 Mayıs İşçi Bayramı ihtilal sonrası yasaklandı. 2008 yılına kadar resmi olmayan bir biçimde kutlanan 1 Mayıs 2008 yılında "Emek ve Dayanışma Günü" olarak kutlanmaya başlandı. Bundan bir yıl sonra TBMM’de kabul edilen yasa ile 1 Mayıs resmi tatil günü ilan edildi.
Tüm emekçilerin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlu olsun.
