IV. ADLİ YARDIMIN KAPSAMI 
Adli yardım kararı; ilgiliye, yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet, yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet, dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin devlet tarafından avans olarak ödenmesi, davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini imkanlarını sağlamaktadır. Mahkeme, talepte bulunanın, sayılan hususların bir kısmından yararlanmasına da karar verebilmektedir. 
Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam etmekte; ancak karardan önce yapılan yargılama giderlerini kapsamamaktadır.
Türkiye Barolar Birliği Adli Yardım Yönetmeliği’ne göre; yargılama giderlerini karşılayamayacaklar için 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 334 ila 340 ıncı maddeleri gereğince adli yardım talebinde bulunulmakta ve bu talebin reddi halinde ilgilisi, avukatlık ücreti dışındaki diğer yargılama giderlerini karşılamak durumunda olmakta; aksi halde, adli yardım isteminden vazgeçilmiş sayılarak avukatın görevi sonlandırılabilmektedir. Ancak yargılama giderlerinin karşılanamayacağının açıkça anlaşılması ve adli yardım talebinde bulunanın haklılığı açısından kesin veya kuvvetli bir kanı oluşması halinde; bu giderler, adli yardım bürosunun veya adli yardım temsilcisinin önerisi üzerine baro yönetim kurulu kararıyla adli yardım fonundan karşılanmaktadır. Yargılama giderlerinin fon tarafından karşılanması halinde, dava sonunda iade olunacak harç ve yargılama giderleri fona aktarılmaktadır.
V. ADLİ YARDIM TALEBİ İLE TALEBİN İNCELENMESİ
A. Adli Yardım Talebi 
1. Talebin Mahkemeye Yapılması
Adli yardım, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenmekte; kanun yollarına başvuru sırasında ise adli yardım talebi, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a yapılmaktadır. 
Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır. Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır.
2. Talebin Baroya Yapılması
Adli yardım istemi, hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine yapılmakta ve başvurularda, istem sahibinden yönetmelik ek-1’de yer alan adli yardım başvuru formu, ek-2’de yer alan imzalı taahhütname ve Türkiye Barolar Birliği’nin internet sitesinde yayımlanan aydınlatma metni ile açık rıza beyanı alınmaktadır.
Adli yardım hizmetinin sağlanacağı yer barosunun farklı olması halinde, başvuruyu alan büro, başvuruyu adli yardım hizmetinin sağlanacağı büroya ve birden fazla işlemi gerektirdiği için aynı anda farklı baroların yetki alanına giren bir başvuru olması halinde, başvuruyu alan büro, kendisine ilişkin başvuruyu değerlendirmek üzere ayırarak, başvurunun ilgili kısmını yetkili barosuna göndermektedir.
B. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi 
1. Mahkeme Tarafından Yapılan İnceleme
Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilmekte, ancak talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılmaktadır. Adli yardım taleplerinin reddine ilişkin mahkeme kararlarında, sunulan bilgi ve belgelerin kabul edilmeme sebebi açıkça belirtilmekte ve adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilmektedir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesinin bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye göndermektedir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Ancak adli yardım talebinin reddedilmesi durumunda, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilmesi mümkündür. 
2. Baro Tarafından Yapılan İnceleme
Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, istem sahibinden yönetmelik ek-3’te belirlenen gerekli belgeleri istemekte, gerektiğinde istemin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapmakta ve talep hakkında karar vermektedir. Bu araştırmada, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarınca, adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine yardımcı olunması gerekmektedir. 
Baro yönetim kurulu, gerekli belgelere e-devlet üzerinden ulaşması hukuken mümkün olmayan başvuruculardan istenecek belgeler konusunda değişiklik yapabilmektedir.
Yapılan değerlendirme sonucunda, adli yardım isteminin kabul veya reddine karar verilmekte; red halinde, karar istemde bulunana bildirilmektedir. Bu halde istemde bulunanın kendisine yapılan bildirimden itibaren on gün içinde yazılı veya sözlü olarak baro başkanına başvurma hakkı bulunmaktadır. Baro başkanı yedi gün içinde karar vermekte ve bu karar kesindir. Süresinde karar verilmediği takdirde ise, talep ret edilmiş sayılmaktadır. Talebin kabulü halinde ise; adli yardım isteminin kabulüyle, gerekli iş ve işlemleri yapmak ve yürütmek üzere bir veya birkaç avukat görevlendirilmekte ve görevlendirme yapıldığı istem sahibine bildirilerek istem sahibinin gerekli bilgi, belge ve vekaletname ile birlikte görevlendirilen avukata başvurması istenmektedir.
VI. ADLİ YARDIM KARARININ KALDIRILMASI 
Adli yardımdan yararlanan kişinin mali durumu hakkında kasten veya ağır kusuru sonucu yanlış bilgi verdiğinin ortaya çıkması veya sonradan mali durumunun yeteri derecede iyileştiğinin anlaşılması halinde, adli yardım kararı kaldırılmaktadır. 
VII. ADLİ YARDIMLA ERTELENEN YARGILAMA GİDERLERİNİN TAHSİLİ 
Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile devletçe ödenen avanslar, dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunmakta; ancak uygun görülürse, adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması halinde yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler halinde ödenmesine karar verilebilmektedir. Adli yardım kararından dolayı devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağının mahkemece açık bir şekilde anlaşılması halinde; mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulma yönünde de karar verebilmektedir. 
VIII. ADLİ YARDIM KAPSAMINDA ATANAN AVUKATIN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ
A. Mahkemenin Talebi Üzerine Avukat Görevlendirilmesi Halinde
Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak hazineden ödenmektedir.
B. İstem Sahibinin Talebi Üzerine Avukat Görevlendirilmesi Halinde 
Adli yardımla görevlendirilen avukata, görevlendirmeye konu iş için asgari ücret tarifesinde gösterilen maktu ücret, baro yönetim kurulu kararı ile peşin ödenmektedir. 
(Bir Gün Önceki Yazının 2. Bölümüdür.)