I. KARİNE
A. Karine Nedir?
Karine; ipucu, belirti olup; bilinen bir olgudan, bilinmeyen bir olgunun (sonucun) çıkarılmasıdır. Sözlük anlamı olarak karine, aksi ispatlanana kadar kabul edilendir. Farklı kaynaklarda yer aldığı üzere kelimenin kökü incelenmekle; karine kelimesinin, “karn” kökünden türediği ve karn kökünün anlamının “bir şeyin yanında ve yakınında olmak, ona eşlik etmek, onunla bir arada bulunmak” olduğu görülmektedir. Bu kapsamda aslında karinenin, bilinen bir duruma bağlı olarak bilinmeyen başka bir olayın sonucuna ulaşmak olduğu anlaşılmaktadır. Bir husus, karine ile başka bir şeyin varlığına bağlı olarak ispat edilmekte ve iddia, adeta karinenin varlığına bağlanmakta; birbirinden farklı durumlardan, bilinmeyeni, bilinenle ilişkilendirilmekte ve bu vesileyle bilinenden bilinmeyene ilişkin bir sonuca ulaşılması mümkün olmaktadır.
B. Karine Çeşitleri
Hukuk sistemimiz tarafından kabul edilen ve uygulama alanı bulan karineler birden fazla türde karşımıza çıkmakta ve karinelerin kendi içerisindeki ispat gücü ile hüküm ve sonuçları birbirinden farklı olmaktadır.
1. Temel Ayrım
Karineler, genel olarak kanuni karine ve fiili karine olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır.
a. Kanuni Karine
Kanuni karine, yasada yer alan ve doğrudan hukuk sistemimizce yapılan düzenleme ile kabul edilen karine çeşidi olup, bağlayıcılığını yasadan almaktadır. Kanuni karine ile ispat edilen ya da varlığı kabul edilen bir olgu yahut hukuki sonuca dayanılarak ispat edilmesi gereken başka bir husus, karineyi düzenleyen hüküm vasıtasıyla ispatı gerekmeden ispatlanmış sayılmaktadır. Kanuni karineler de, kendi içerisinde ikiye ayrılmakta olup; bu ayrım, adi karine ve kesin şeklindedir.
a.1. Adi Karine
Adi karine; aksi ispat edilene kadar geçerli olan bir karine olarak karşımıza çıkmakta ve aksinin ispatı ile karine olmaktan kaynaklı hüküm ve sonuçlarını yitirmektedir. Adi karineye; zilyetlik karinesi, üstün hak karinesi, ölüm karinesi, birlikte ölüm karinesi, gaiplik karinesi, babalık karinesi ve kusur karinesi örnektir. İyiniyet yönünden durum tartışmalı olup; şahsi kanaatimiz, Türk Medeni Kanunu’nun 3. maddesinde yer alan iyiniyete ilişkin düzenlemenin adi karineyi içerdiği şeklindedir.
a.2. Kesin Karine
Kesin karine; aksi ispat edilemeyen kanuni karinedir. Kesin karinenin, aksinin ispatlanamaması sebebiyle karinenin kesin olarak bağlayıcı olduğu görülmektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre; çocuğu doğuran kadın, çocuğun anasıdır. Yine tapu kütüğünde yer alan kayıtların herkes tarafından bilindiği farz olunmakta ve söz konusu kayıtların bilinmediği iddiası dinlenmemektedir.
b. Fiili Karine
Fiili karine, mevzuatta yer almamasına rağmen genel hayat tecrübeleri ile bilinen bir hukuki durum ve sonuçtan, bilinmeyen bir hukuki sonuca varılmasıdır. Başka bir ifadeyle fiili karine; mahkemelerce, belirli bir hukuk kuralı ile bağlı olunmadan bilinen bir olaydan, hayat tecrübesi ile ve mantık kuralları doğrultusunda, bilinmeyen başka bir olayın ya da durumun varlığı ya da yokluğu sonucuna ulaşılmasıdır.
Fiili karinenin, yasal düzenlemelerde yer almaması sebebiyle tahdidi olmadığı ve kesinlik arz etmediği bilinmelidir. Bu sebeple fiili karinenin aksinin ispatı, her zaman mümkündür. Fiili karineye verilmesi gereken en güzel ve en sık kullanılan karinelerden biri, hayatın olağan akışı ifadesi ve kabul edilişidir. Sıklıkla hukuk sistemimizde dile getirilen, iddia ve savunmalarda dayanılan ve mahkemelerce gerekçe olarak kararlarda yer verilen husus, bir vakıa ile hukuki sonucun, hayatın olağan akışına uygun olup olmadığıdır.
(Yazının devamı, yarın yayımlanacaktır..)
Karine ve ispat (1. Bölüm)
Av. Uzm. Arb. Ayşen Güzel
Yorumlar
Trend Haberler

Didim’de personel alınacak

Büyük ikramiye Aydın’a vurdu! Tam tamına 83 milyon lira…

Aydın trafiğinde şok değişiklik! Hiç kimse bu kadarını beklemiyordu

Müdür Yılmaz, Didim’deki merkezleri ziyaret etti

Eşini çocuğunun odasında boğarak öldürdü! Katletmeden önce kızına söylemiş

Anne babalara uyarı yapıldı! Bu belirtiler varsa çocuğunuzu doktora götürün
Reklam