Mevlana’nın Mesnevisi’nde,yer alan ‘Helva Satan Çocuk’ hikayesinde, “Bu beden, ruha bir otağdır. Yahut da Nuh’un gemisine benzer. Türk sağ oldukça mutlaka kendisine bir otağ bulur, hele Hak kapısının azizi olursa” sözleri yer alır.
Ruhun otağı bedenimizin iletişim aracı olan dilimiz esasında tamamıyla benliğimizi de gizleyen çok özel bir organdır! Düşüncelerimizi aksettiren, öfkemizi, tepkimizi ve sevincimizi, bilgi, birikimimizi açığa çıkaracak olan odur.
Esasında gerek Mesnevi ve gerekse Sadi Şirazi’nin Bostanı’nda geçen hikayelere zaman zaman göz gezdirir ve hatta bazen uzun uzun hikmet dolu cümleleri okurum.
Bu yazıda Sadi Şirazi’nin hem bir hikayesi hem de bu hikayeye dönük hikmet yüklü öğütlerine değineceğim; Kulağımıza küpe olması dileğiyle.
“Epey vakitten beri Mısır’da sükût ile meşhur olmuş iyi huylu biri vardı. Eski giyerdi. Yakından, uzaktan birtakım akıllı insanlar ziyaretine gelir, etrafında nur isteyen pervane gibi dolaşırlardı.
Bu adam bir gece kendi kendine düşündü: “İnsan dilinin altında gizlidir. Niçin sükût ediyorum. Eğer böyle konuşmazsam benim âlim olduğumu kim bilecek?”
Şununla, bununla konuşmağa başladı. Başlayınca da dost, düşman onun ne olduğunu bildiler. Anladılar ki, Mısır içinde en câhil birisi varsa odur.
Adamın mahiyeti meydana çıktığı için, rahatı kaçtı, düzeni bozuldu. Mısır’da oturamadı. Başka bir yere gitmeye mecbur oldu. Giderken mescidin kemerine şu mazmunda bir şey yazdı: “Eğer aynada kendimi görmüş olsaydım, câhillikle perdeyi yırtmazdım. Bu kadar çirkin olduğum halde üzerimdeki perdeyi kaldırdım. Çünkü kendimi güzel yüzlü sandım.”
Az söyleyenin sesi keskin olur, yani şöhret kazanır. Söyledin mi, revnakın kalmaz; o zaman kaçmalısın.
Ey akıllı insan! Sükût senin için vakardır. Ey bilgisiz insan! Sükût senin için perdedir. Binâenaleyh eğer âlim isen, mehabetini kaçırma! Eğer câhil isen perdeni yırtma.
Gönlünün içindeki sırrı çabuk gösterme. Çünkü ne zaman istersen gösterebilirsin! Fakat bir kere sırrın meydana çıktı mı, çalışmak ile tekrar gizleyemezsin.
Hayvanlar söylemez, insanlar söyler. Fakat saçma söyleyen insanlar, hayvanlardan daha aşağıdırlar. İnsan ya insan gibi âkılâne söylemeli yahut hayvanlar gibi susmalıdır. Âdemoğlu nutuk ve akıl ile mümtazdır. Binâenaleyh tûti gibi söyle. Fakat tûti gibi nâdân olma!”
